Gemeenteraad Landsmeer in gelijk gesteld bij verzoek om referendum over bestuurlijke toekomst

Gepubliceerd: Vrijdag 11 maart 2022 17:44

Foto: Gemeente Landsmeer

Het besluit van de gemeenteraad van Landsmeer om geen referendum toe te staan over de bestuurlijke toekomst was feitelijk van aard en nauwkeurig geformuleerd. Tot die conclusie komt de bestuursrechter van de Rechtbank Noord-Holland in haar uitspraak van 10 maart 2022. Met deze uitspraak is gemeente Landsmeer in het gelijk gesteld in de rechtszaak betreffende het referendum.

Aanleiding tot deze rechtszaak was een inleidend verzoek om een referendum te houden over de bestuurlijke toekomst van de gemeente Landsmeer. In het referendum moest het besluit om te streven naar een bestuurlijke fusie met in ieder geval Waterland en zo mogelijk ook Oostzaan en Wormerland aan de orde komen. Na een eerdere afwijzing in 2019 heeft de Landsmeerse gemeenteraad in 2020 besloten het verzoek definitief af te wijzen. Reden hiervoor was dat Waterland inmiddels een besluit had genomen om zelfstandig te blijven en daarmee was het raadsbesluit uit 2019 niet meer aan de orde. 

De bestuursrechter geeft de gemeenteraad hierin gelijk: met het voorleggen van een besluit om te fuseren met Waterland was er geen redelijk belang meer mee gemoeid. De nieuwe omstandigheden zijn door de raad zorgvuldig gewogen in het besluit en de rechter concludeert dat de overwegingen “feitelijk van aard en voldoende nauwkeurig geformuleerd zijn”. Daarmee waren er voor de raad voldoende dwingende redenen om de raadpleging niet in de voorgenomen vorm uit te voeren. 

De eis van de indieners van het referendum dat het referendum alsnog moet plaatsvinden is door de rechter eveneens afgewezen. De gemeenteraad is een democratisch gekozen orgaan dat geacht wordt politieke afwegingen te maken. Ook het wel of niet toestaan van een referendum is - mits op goede gronden gebaseerd - een bevoegdheid van de gemeenteraad en niet van de rechter. Van het van rechtswege alsnog organiseren van een referendum kan dan ook geen sprake zijn. 

De rechter beaamt wel dat de voorgeschreven termijnen zijn overschreden en deelt de conclusie van zowel de eisers als van de gemeenteraad dat hierin een verbeterslag valt te maken. Ook stelt de rechter vast dat de eisers graag willen dat inwoners via een referendum kunnen meebeslissen, maar daar heeft de gemeenteraad tot op heden geen duidelijk “ja” of “nee” op gezegd. Het zou goed zijn als die duidelijkheid wel op korte termijn alsnog gegeven kan worden, aldus de bestuursrechter. 

Toekomstige afwegingen zijn alleen voor de gemeenteraad van Landsmeer en als er ontwikkelingen zijn in het kader van de bestuurlijke toekomst, dan is het aan de gemeenteraad om te bepalen op welke manier inwoners kunnen participeren in het proces en hoe ze hun invloed kunnen uitoefenen. 

Alles meenemende spreekt de rechter uit dat alle beroepen tegen de gemeenteraad van Landsmeer ongegrond zijn en dat er geen aanleiding is tot het toekennen van een dwangsom of van een vergoeding van griffierecht of proceskosten.

Bron: Gemeente Landsmeer