Cantorij Monnickendam zingt haar 50e Johannes Passion

Gepubliceerd: Dinsdag 20 februari 2018 18:51

Foto: Nico Oussoren 1

Op zaterdag 24 maart zingt Cantorij Monnickendam onder leiding van Marcel den Dulk om 20.15 uur voor de 50e keer de Johannes Passion in de Grote Kerk.

Ooit zou de grote dirigent Mengelberg toen hij diep in gedachten wandelend naar zijn orkest van een toevallige passant de vraag kreeg:”Mijnheer, hoe kom ik in Het Concertgebouw?, daarop geantwoord hebben:” Heel, heel, heel veel goed studeren!” Eenzelfde antwoord geldt voor de vraag, hoe men (amateur –en beroepsmusici) de in alle opzichten veeleisend moeilijke Johannes Passion van Joh. Seb. Bach optimaal overtuigend kan uitbrengen.

Gezien haar ruim 50 jaren lange ervaring* hiermee zal De Cantorij Monnickendam dit volmondig beamen. Dit koor gaat namelijk die ervarenheid vieren met haar Gouden Jubileum uitvoering van de Johannes Passion; op zaterdagavond 24 maart a.s. in de Grote Kerk te Monnickendam, onder bezielende leiding van Marcel den Dulk.

Misschien denkt u ondertussen: “Tja, leuk, maar… ik ga altijd al naar de Matheus Passion”. Wat let u om dit jaar ( ook) eens een zaterdagavond naar de Grote Kerk te Monnickendam te komen om de u wellicht minder bekende Johannes Passion te beluisteren? Het één sluit het ander beslist niet uit. U zult in dat geval aangenaam verrast zijn te onderkennen hoe gelijkwaardig prachtig beide Passionen zijn maar wonderlijk verschillend, zowel muzikaal als qua tekstuele behandeling van eenzelfde geschiedenis; in navolging van hoe de visie en verteltrant der respectievelijke Evangelisten van het Nieuwe Testament van de Bijbel ook in sfeer verschilt. Hebt u überhaubt nog nooit zo’n ‘Passion’ live beluisterd? Een reden te meer om deze uitvoering te komen meebeleven. Bach swingt hier en daar! Denkt u: “Ach, ‘hun’ Johannes heb ik al wel eens gehoord, die ken ik”? Des te meer reden om deze nog eens te komen luisteren. Want des te intenser zult u, in een feest van herkenning en vernieuwing, ervan genieten!

Een kort kijkje in het verleden*:
In 1948 initieerden vier jonge mensen in de kerkgemeente van de Grote Kerk een ‘a capella’ zanggroepje dat uitgroeide tot kerkkoor. Hun derde dirigent, Frans Wertwein, liet hen in 1952 een eerste koraal uit Bach’s grootse Johannes Passion zingen, langzamerhand gevolgd door meerdere… Zo ontstond een gewaagd plan: het hele werk instuderen en ooit integraal uitvoeren. Dit gebeurde in 1969. Niemand voorzag dit toen als start van die heerlijke ononderbroken jaarlijkse Monnickendamse traditie die zelfs tot een gouden jubileumuitvoering zou leiden; noch dat één van die vier oprichters ( bas Cor Reijnders) zowel als één van de eerste mede - koorleden (later jarenlang bestuurslid en –voorzitster, alt Henny van Geemen) even fris en enthousiast als “toen” daarin nog zouden meezingen!

Na enkele tussenliggende dirigenten kreeg in 1977 Rudolf Grasman de koorleiding. Hij legde 31 jaar lang een toenemend solide basis onder ‘hun Johannes’. Na het afscheid van Grasman in 2008 werd die traditie met dirigent Hein Meens voortgezet. In 2012 overleed deze plotseling, vijf weken vóór ‘zijn’ derde Johannes uitvoering. Groot was de consternatie in het koor: wat nu? Gelukkig werd dirigent Marcel den Dulk bereid gevonden, in te springen (toen met koor ‘Groot Noord’ te Amsterdam druk in voorbereiding voor de première van zijn indrukwekkende Nederlandstalige versie van de Johannes Passion). Na een goed geslaagde uitvoering en enkele dirigentenaudities werd hij verkozen tot opvolger van Hein Meens.

Het samenvallen van een nieuwe dirigent, een nieuw koorbestuur en onverwachte bezuinigingen op subsidies, betekenden voor het koor vele veranderingen; zowel qua algemene gang van zaken als harde zakelijke noodzaak om met nog meer kwaliteit nog meer luisteraars te trekken; een keerpunt ook in de aanpak van repeteren (veel thuisstudie) en uitvoeren: Boeiend, prikkelend, leerzaam, gedisciplineerd. Dit leidt steeds toenemend waarneembaar tot een hoog niveau, naar verluid vanuit hun publiek. Voor enkele koorleden bleek de gevraagde nieuwe flexibiliteit een brug te ver; voor het merendeel echter geldt het tegendeel. De repetities zijn levendiger dan ooit, intensief geconcentreerd op intonatie, tekst, dynamiek…alles wat er komt kijken bij optimaal muziek (leren) maken!

Is het niet “saai”, 50 jaar lang hetzelfde werk uitvoeren? Antwoord: “Nee!”. De Johannes Passion is zo veelgelaagd dat zelfs na jaren steeds nog weer nieuws te ontdekken valt, los van de benodigde hoge eisen qua zangtechniek en intonatie. De Cantorij Monnickendam is bovenal een echt amateurkoor, geenszins muzikaal beroepsmatig geschoold, met een golvend natuurlijk verloop van oude en nieuwe leden. Zij delen echter allen een enorme inzet om maximaal te investeren en optimaal mooie muziek te laten klinken. Hetgeen steeds weer lukt, bewonderenswaardig goed zelfs gezien de ultra – geringe repetitietijd met orkest en solisten in een akoestisch lastige Grote Kerk. Sommige koorleden zeggen wel eens gekscherend: “Ha – kom naar ons luisteren, wij zijn qua ‘de Johannes’ het “Naarden van het Noorden!” Of dat zo is? Op 24 maart kunt u dat zelf komen beoordelen . Dat moet je horen….!

Medewerking wordt verleend door:
Elma van den Dool (sopraan), Helena van Heel (mezzo sopraan), Jean-Léon Klostermann (evangelist), Joost Schouten (Christus), Satoshi Mizukoshi (tenor), Matthijs Mesdag (bas bariton), NASKA - het Nationaal Symfonisch Kamerorkest, Susanna Veerman (clavecimbel), en het geheel staat onder leiding van dirigent Marcel den Dulk.

Meer informatie: www.cantorijmonnickendam.nl

Tekst: Linda Smidt